მატრიცები

პირველი მატრიცა 

"წიგნი ვის ეკუთვნის"

საგანი:     ქართული ენა და ლიტერატურა ძირითადი რესურსი:   იაკობ გოგებაშვილის  “ წიგნი ვის ეკუთვნის?” სახელმძღვანელო ქართული,  ავტორები: ნინო გორდელაძე, თინათინ კუხიანიძე თემა:   სწავლა შესაძლო დამატებითი თემატიკა:   ცოდნის მნიშვნელობა კლასი :     III საათების სავარაუდო რაოდენობა:   6 სკოლა: სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარძეულის საჯარო სკოლა პედაგოგი:    ლია ფიცხელაური
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: თემა; მთავარი იდეა, მნიშვნელოვანი დეტალი; საკვანძო ეპიზოდი; სიუჟეტის განვითარების საფეხურები (დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული) პერსონაჟი; ტექსტის სტრუქტურული მახასიათებლები სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა/ შეკითხვები   რაში და როგორ დამეხმარება ამ ტექსტის წაკითხვით მიღებული გამოცდილება ყოველდღიურ ცხოვრებაში? რა არის ავტორის მთავარი სათქმელი? როგორ შევძლებ ტექსტის უკეთ გაგებას? როგორ გარდავქმნა სიტყვებით მოცემული ინფორმაცია ნახატად?	კომპლექსური დავალებები   ტექსტის ილუსტრირება   მასწავლებელი მოსწავლეებს დაურიგებს სამუშაო ფურცლებს და ავალებს დამოუკიდებლად შეარჩიონ ტექსტიდან ილუსტრაციით გადმოსაცემი პერსონაჟები, საკვანძო მომენტები. მოსწავლეები განსაზღვრავენ რომელი ილუსტრაციების მეშვეობით შეიძლება მათი გამოხატვა და შემდეგ თავიანთ ნამუშევრებს განათავსებენ ფურცლებზე.
ტექსტის გაგება ·         ტექსტის გაგებისთვის უნდა დავაკვირდე: ა)  შინაარსს (მაგ., მოქმედებისდროსაადგილს, პერსონაჟ(ებ)ს; ამბის განვითარებას, მთავარ იდეას/საკითხს, დეტალებს, ჟანრს); ბ) ენას (მაგ., გამოყენებულ სიტყვებს, მხატვრულ ხერხებს); გ) სტრუქტურას (სათაურს, აბზაცებს); ·   წაკითხული/მოსმენილი ტექსტის გასაგებად, აზრის გამოსატანად საჭიროა სხვადასხვა გონებრივი ხერხის გამოყენება. მაგალითად: Ø უნდა დავამყარო კავშირები ჩემს ცოდნა-გამოცდილებასა და ტექსტს შორის; ტექსტის სხვადასხვა ნაწილს შორის; Ø მინიშნებებზე დაყრდნობით უნდა გამოვთქვა და გადავამოწმო ვარაუდები, გამოვიტანო და გადავამოწმო დასკვნები; Ø ტექსტზე მუშაობისას უნდა  დავფიქრდე და გავიაზრო, რომელი გონებრივი ხერხი მჭირდება დასმული  ამოცანის გადასაჭრელად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები: მოსწავლეს შეუძლია: ტექსტის გაგების საფუძველზე  მოვლენის განვითარებაზე,მიზეზ-შედეგობრივ კავშირებზე დაკვირვებით ილუსტრაციების შექმნა,   სათანადო დასკვნების გამოტანა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: თემა,  იდეა, პერსონაჟი, სიუჟეტი, სათაური სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები  რა და როგორ შეიცვლება ტექსტში ხედვის კუთხის შეცვლით? როგორ გარდავქმნა ამბავი სპექტაკლად? რა უნდა შევცვალო, რა - არა?	კომპლექსური დავალებები ტექსტის ინსცენირება მოწავლეები გაინაწილებენ როლებს,   ( ძმები და მეზობელი )გამოვლენ კლასის წინაშე , ხელში ეჭირებათ „ ვეფხისტყაოსანი“ და გაითამაშებენ როლებს.
ინტერპრეტირება ·         ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე შემიძლია: o   ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, o   ახალი იდეების  შემუშავება; o    ტექსტის წარმოდგენა ახალი   კუთხით, განსხვავებული ფორმით.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, მოვლენათა წარმოდგენა განსხვავებული ფორმით,  პერსონაჟთა გრძნობების, ემოციების გადმოცემა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სიტყვა და წინადადება სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ უკავშირდება სიტყვები ერთმანეთს? რა მიიღება სიტყვათა შეკავშირებით? როგორ გავაერთიანო სიტყვები წინადადებებად?	კომპლექსური დავალებები  წინადადებების შედგენა   მოცემული ლექსიკური ერთეულების ( მაგ, მოხუცი, წიგნი, მეზობელი,ვაჟი, ქონება )   გამოყენებით მოსწავლეები ადგენენ წინადადებებს.
გრამატიკული კანონზომიერებების აღმოჩენა და გამოყენება ·                     დაკვირვების შედეგად შეიძლება იმის აღმოჩენა, თუ რა წესით იცვლება სიტყვების ფორმა და აგებულება; ·        აღმოჩენილი წესის საფუძველზე შესაძლებელია სიტყვების ფორმისა და აგებულების შეცვლა; ·         სიტყვის ფორმის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი მნიშვნელობის ცვლილებაც; ·        სიტყვები ერთიანდება წინადადებად. ·        წინადადებაში სიტყვები ერთმანეთთან დასაკავშირებლად  საჭირო ფორმას იძენს;   ·         სიტყვების დაჯგუფება შესაძლებელია სხვადასხვა ნიშან-თვისების მიხედვით.		შეფასების კრიტერიუმი/კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია:  სიტყვათა შეკავშირების საფუძველზე წინადადებების შედგენა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სასვენი ნიშნები და მათი ფუნქცია (გრძნობის გამოხატვა, პაუზის აღნიშვნა). სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ დავეხმარო მსმენელს ტექსტის უკეთ გაგებაში? როგორ გამოვხატო პერსონაჟის გრძნობები, ემოციები? როგორ წარმოვაჩინო/ გამოვხატო ჩემი დამოკიდებულება ტექსტის მიმართ? რატომ და როგორ უნდა გავიწაფო კითხვაში?	კომპლექსური დავალებები მკითხველთა თეატრი მასწავლებელი შეარჩევს ტექსტიდან  საჭირო რაოდენობის როლებს,  მოსწავლეები   კითხულობენ ტექსტს პერსონაჟების როლების მორგებით; ხმის, მიმიკისა და ინტონაციის მეშვეობით გადმოსცემენ პერსონაჟების განწყობას, ემოციებს, დამოკიდებულებას სხვა პერსონაჟების მიმართ. შემდეგ მასწავლებელი გამართავს შემაჯამებელ დისკუსიას. მოსწავლეები მსჯელობენ წარმოდგენის ძლიერ და დასახვეწ ასპექტებზე, საკუთარი როლის შესრულების ეფექტურობაზე.
გაწაფული  კითხვა ·         მნიშვნელოვანია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ და შეუფერხებლად; ·         საჭიროა სასვენი ნიშნების, აბზაცების წინასწარ დანახვა და მათი გათვალისწინებით ინტონაციისა და პაუზების მართვა; გაწაფული კითხვა მნიშვნელოვანია ტექსტის გაგების გასაადვილებლად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: უშეცდომოდ და შეუფერხებლად წაკითხვა;   სასვენის ნიშნების გათვალისწინებით სათანადო ინტონაციის შერჩევა და პაუზების დაცვა; მიმიკა-ჟესტიკულაციის ადეკვატურად გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები; ფუნქციური სამეტყველო მოქმედება[1]	·         ქვეცნებები, საკითხები: იშვიათად ხმარებული სიტყვბი ·         ამბის დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული; ·         სხვადასხვა მონათხრობი; სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ და როგორ გადმოვცე ემოციები თხრობის დროს? როგორ გადმოვცე სათქმელი ისე, რომ შთაბეჭდილება მოვახდინო მკითხველზე/ მსმენელზე?	კომპლექსური დავალებები   მოკლე შინაარსის გავრცობა  მოსწავლეები განავრცობენ  თხრობითი ტექსტის მოკლე შინაარსს  და ცდილობენ გადმოსცენ შინაარსი იმგვარად,  რომ ამბავი უფრო საინტერესო და შთამბეჭდავი გახდეს მსმენელისთვის.
თხრობა ·   მოვლენები უნდა გადმოვცე  თანამიმდევრულად; ·   შემიძლია  გამოვიყენო თანამიმდევრობის აღმნიშვნელი სიტყვები;  შემიძლია გამოვიყენო ისეთი ენა, რომელიც შთაბეჭდილებას მოახდენს მსმენელზე/მკითხველზე, დააინტერესებს მას.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: მოკლედ გადმოცემული ამბის გავრცობა ლექსიკის ცოდნის შემოქმედებითად გამოყენებით.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:საკომუნიკაციო სიტუაცია (რა მიზნით ვწერ? რაზე ვწერ?): იდეები, აზრები, შინაარსი: ორგანიზება: სიტყვების შერჩევა: მართლწერა აბზაცი სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ/ რა მიზნით ვწერ? რა დამეხმარება წერის მიზნის მიღწევაში?	კომპლექსური დავალებები შემოქმედებითი წერა მასწავლებელი მოსწავლეებს შესთავაზებს იდეებს შემოქმედებითი წერისათვის. მოსწავლეები ირჩევენ თემას („ ჩემი საყვარელი წიგნი“) და წერენ თხზულებას.
. წერა ·               წარმატებული წერისთვის უნდა გამოვიყენო სხვადასხვა  ხერხი  წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ; წერის დაწყებამდე ·         უნდა გავიაზრო,  რა მიზნით ვწერ და ვისთვის,  რა ჟანრში ვწერ; ·         უნდა შევიმუშავო იდეები და მოვახდინო მათი ორგანიზება; ·         თავი უნდა მოვუყარო აუცილებელ რესურსებს. წერის დროს ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჩემს მიზანს (რისთვის ვწერ) და ამ მიზნის შესაბამისად უნდა ვაყალიბებდე სათქმელს (აზრებს, გრზნობებს), ვარჩევდე სიტყვებს; ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჟანრის მახასიათებლებს; წერის შემდეგ ·         პირველადი  ვარიანტის გასაუმჯობესებლად  საჭიროა მისი წაკითხვა მკითხველის თვალით; ·         შეფასების კრიტერიუმების გამოყენება დამეხმარება  ნამუშევრის გაუმჯობესებაში; ·         საბოლოო ვარიანტის შემუშავების  შემდეგ შემიძლია მისი გაფორმება.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია:    საკუთარი მოსაზრებების, ემოციების და წარმოსახვის უნარის გამოყენებით  შესაბამისი წერითი ნამუშევრის შექმნა,

---

მეორე მატრიცა

"სპილო და ჭიანჭველები"

საგანი:     ქართული ენა და ლიტერატურა ძირითადი რესურსი:  იაკობ გოგებაშვილის  “სპილო და ჭიანჭველები“ სახელმძღვანელო ქართული  ნინო გორდელაძე,თინათინ კუხიანიძე   ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა თემა:      “ძალა ერთობაშია” შესაძლო დამატებითი თემატიკა:   ერთობა, თანადგომა კლასი : III საათების სავარაუდო რაოდენობა:   6 სკოლა: სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარძეულის საჯარო სკოლა პედაგოგი:   ლია ფიცხელაური
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: თემა; მთავარი იდეა; საკვანძო ეპიზოდი; სიუჟეტის განვითარების საფეხურები;(დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული): პერსონაჟი; სიტყვათა სემანტიკური კავშირები (სინონიმები) სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა/ შეკითხვები რაში და როგორ დამეხმარება ამ ტექსტის წაკითხვით მიღებული  გამოცდილება ყოველდღიურ ცხოვრებაში? რა არის ავტორის მთავარი სათქმელი? რამდენად და როგორ ამდიდრებს ტექსტის წაკითხვა ჩემი სიტყვების მარაგს? რა დამეხმარება ტექსტის ჟანრის დადგენაში?	კომპლექსური დავალებები  ლექსიკონის შედგენა  მოსწავლეები ახლად ნასწავლ სიტყვებს ( ტლანქი,უზარმაზარი,ვედრება, მწვალებელი, სინანული მშვიდი )შეიტანენ რვეულებში და თითოეულისათვის შეავსებენ სქემას შემდეგი რუბრიკებით : განმარტება, ნახატი, სინონიმი; დავალება. მასწავლებელი დაფაზე ჩამოწერს ჟანრის ( იგავ- არაკის) მახასიათებლებს და სთხოვს  მოსწავლეებს აღნიშნონ, რა ნიშნით გამოარჩევენ შესწავლილ იგავ-არაკს  და დაწერონ რა არის  ამ იგავ-არაკის მთავარი სათქმელი?
ტექსტის გაგება ·         ტექსტის გაგებისთვის უნდა დავაკვირდე: ა)  შინაარსს (მაგ., მოქმედებისდროსაადგილს, პერსონაჟ(ებ)ს; ამბის განვითარებას, მთავარ იდეას/საკითხს, დეტალებს, ჟანრს); ბ) ენას (მაგ., გამოყენებულ სიტყვებს, მხატვრულ ხერხებს); გ) სტრუქტურას (სათაურს, აბზაცებს); ·   წაკითხული/მოსმენილი ტექსტის გასაგებად, აზრის გამოსატანად საჭიროა სხვადასხვა გონებრივი ხერხის გამოყენება. მაგალითად: Ø უნდა დავამყარო კავშირები ჩემს ცოდნა-გამოცდილებასა და ტექსტს შორის; ტექსტის სხვადასხვა ნაწილს შორის; Ø მინიშნებებზე დაყრდნობით უნდა გამოვთქვა და გადავამოწმო ვარაუდები, გამოვიტანო და გადავამოწმო დასკვნები; Ø ტექსტზე მუშაობისას უნდა  დავფიქრდე და გავიაზრო, რომელი გონებრივი ხერხი მჭირდება დასმული  ამოცანის გადასაჭრელად. ჟანრი - იგავ-არაკი ·         გამონაგონია, გამოგონილი ამბავია; ·         გვიყვება ადამიანების ხასიათზე, ქცევებზე, ურთიერთობებზე, დამოკიდებულებებზე; ·         რაღაცას გვასწავლის, ჭკუას გვარიგებს, გვირჩევს. აგებულება, სტრუქტურა ·         აქვს სათაური; ·         აქვს დასაწყისი,შუა ნაწილი, დასასრული; ·         ტექსტი დაყოფილია აბზაცებად; ·         ტექსტის ბოლოს შეიძლება იყოს შეგონება (დასკვნა)- ერთი-ორი წინადადება, რომლებშიც გადმოცემულია იგავის მთავარი აზრი.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები: მოსწავლეს შეუძლია: ტექსტზე დაყრდნობით ახალი სიტყვების მნიშვნელობათა გააზრება და მათი გამოყენებით სქემის შევსება. მოსწავლეს შეუძლია ტექსტის ჟანრული მახასიათებლების აღმოჩენა- დადგენა, იგავ-არაკის მთავარი სათქმელის ამოცნობა და წერილობით გადმოცემა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:  თემა, იდეა, პერსონაჟი, სიუჟეტი, სათაური სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები: რა და როგორ შეიცვლება ტექსტში ხედვის კუთხის შეცვლით? რა არ შეიცვლება? როგორ გამოვიყენო ჩემი ცოდნა- გამოცდილება და ფანტაზია ტექსტის ახლებურად, განსხვავებული ფორმით წარმოსადგენად?	კომპლექსური დავალებები  თხრობა მთხრობელის შეცვლით  მოსწავლე ჰყვება ამბავს რომელიმე პერსონაჟის (მაგ. სპილოს) პოზიციიდან და ქმნის შესაბამის ილუსტრაციებს ელექტრონული რესურსის - “ვსწავლობთ თამაშით “- გამოყენებით.
ინტერპრეტირება ·         ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე შემიძლია: o   ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, o   ახალი იდეების  შემუშავება; o    ტექსტის წარმოდგენა ახალი   კუთხით, განსხვავებული ფორმით.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: მოვლენათა წარმოდგენა განსხვავებული ხედვის კუთხით  და ტექსტში მოცენული ინფორმაციის საფუძველზე შესაბამისი ილუსტრაციების შექმნა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:სიტყვაწარმოება ( სინონიმები) სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ იცვლიან სიტყვები ფორმას და მნიშვნელობას? როგორი მნიშვნელობის სიტყვებია სინონიმები? როგორ შემიძლია გამოვიყენო სიტყვების აგებულებისა და  მნიშვნელობის ცოდნა?	კომპლექსური დავალებები სინონიმების ამოცნობა მასწავლებელი ჯგუფებს ურიგებს  ერთმანეთში არეულ “კი” მაგალითებს და” არა” მაგალითებს (სინონიმებს და ანტონიმებს)  (მაგ. ტლანქი-დიდი, ვედრება- ხვეწნა,მაღალი- დაბალი, ტკბილი -მწარე ,განიერი -ვიწრო, სინანული-დანანება )  მოსწავლეებმა  უნდა დააჯგუფონ  ერთად “კი” მაგალითები და “არა” მაგალითები.  და სინონიმების გამოყენებით შეადგინონ წინადადებები.
გრამატიკული კანონზომიერებების აღმოჩენა და გამოყენება ·                     დაკვირვების შედეგად შეიძლება იმის აღმოჩენა, თუ რა წესით იცვლება სიტყვების ფორმა და აგებულება; ·        აღმოჩენილი წესის საფუძველზე შესაძლებელია სიტყვების ფორმისა და აგებულების შეცვლა; ·         სიტყვის ფორმის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი მნიშვნელობის ცვლილებაც; ·        სიტყვები ერთიანდება წინადადებად. ·        წინადადებაში სიტყვები ერთმანეთთან დასაკავშირებლად  საჭირო ფორმას იძენს;   ·         სიტყვების დაჯგუფება შესაძლებელია სხვადასხვა ნიშან-თვისების მიხედვით.		შეფასების კრიტერიუმი/კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: დაკვირვების საფუძველზე  სინონიმების ამოცნობა  და  მათი გამოყენებით წინადადებების შედგენა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სასვენი ნიშნები და მათი ფუნქცია( გრძნობის გამოხატვა, პაუზის აღნიშვნა). სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ გამოვხატო პერსონაჟის გრძნობები, აზრები, ემოციები? როგორ მოვახდინო მსმენელზე შთაბეჭდილება? როგორ წარმოვაჩინო / გამოვხატო ჩემი დამოკიდებულება ტექსტის მიმართ? რატომ და როგორ უნდა გავიწაფო კითხვაში?	კომპლექსური დავალებები კითხვა აუდიოჩანაწერის დახმარებით ტექსტის კითხვის დროს მასწავლებელი ჩართავს აუდიოჩანაწერს. მოსწავლეები უსმენენ,  თვალს მიადევნებენ ტექსტს და აჰყვებიან მკითხველის ხმას.შემდეგ დამოუკიდებლად კითხულობენ ტექსტს.
გაწაფული  კითხვა ·         მნიშვნელოვანია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ და შეუფერხებლად; ·         საჭიროა სასვენი ნიშნების, აბზაცების წინასწარ დანახვა და მათი გათვალისწინებით ინტონაციისა და პაუზების მართვა; გაწაფული კითხვა მნიშვნელოვანია ტექსტის გაგების გასაადვილებლად.	;	შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია სათანადო ინტონაციით, გამომეტყველებით წაკითხვა.    სასვენი ნიშნების გათვალისწინებით  პაუზების დაცვა; მიმიკა-ჟესტიკულაციის ადეკვატურად გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები; ფუნქციური სამეტყველო მოქმედება[1]	ქვეცნებები, საკითხები: იშვიათად ხმარებული სიტყვები; ამბის დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული; სხვადასხვა მონათხრობი: სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ გადმოვცე ამბავი ისე, რომ ჩემი თხრობა გასაგები იყოს მკითხველისთვის? როგორ გადმოვცე სათქმელი ისე, რომ შთაბეჭდილება მოვახდინო მკითხველზე/ მსმენელზე.	კომპლექსური დავალებები  უჩვეულო წინადადებები  მოსწავლეები ნასწავლი ტექსტიდან შერჩეულ იშვიათად ხმარებული სიტყვების (გულქვაობა,ცხადად ,მომთმენი, ციცქნა) გამოყენებით შექმნიან საინტერესო, სახალისო, უჩვეულო წინადადებებს. მოსწავლეები წარმოადგენენ ნამუშევრებს.
თხრობა ·   მოვლენები უნდა გადმოვცე  თანამიმდევრულად; ·   შემიძლია  გამოვიყენო თანამიმდევრობის აღმნიშვნელი სიტყვები;  შემიძლია გამოვიყენო ისეთი ენა, რომელიც შთაბეჭდილებას მოახდენს მსმენელზე/მკითხველზე, დააინტერესებს მას. : ;		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია:  ლექსიკური ერთეულების შემოქმედებითად გამოყენება მკითხველზე შთაბეჭდილების მოსახდენად.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:საკომუნიკაციო სიტუაცია (რა მიზნით ვწერ?ვისთვის ვწერ? რაზე ვწერ?); იდეები, აზრები, შინაარსი; ორგანიზება; ჟანრული მახასიათებლები; მართლწერა სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ/ რა მიზნით ვწერ? რა დამეხმარება წერის მიზნის მიღწევაში? როგორ გავაუმჯობესო ნაწერის პირველადი ვარიანტი?	კომპლექსური დავალებები წერითი ნამუშევრის შექმნა კონკრეტულ თემატიკაზე ( რამ მოუტანა სპილოს გამარჯვება?) მოსწავლეები წერენ პირველად ვერსიას, შემდეგ კი ქმნიან  საკუთარი  ნაწერის საბოლოო ვერსიას.
. წერა ·               წარმატებული წერისთვის უნდა გამოვიყენო სხვადასხვა  ხერხი  წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ; წერის დაწყებამდე ·         უნდა გავიაზრო,  რა მიზნით ვწერ და ვისთვის,  რა ჟანრში ვწერ; ·         უნდა შევიმუშავო იდეები და მოვახდინო მათი ორგანიზება; ·         თავი უნდა მოვუყარო აუცილებელ რესურსებს. წერის დროს ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჩემს მიზანს (რისთვის ვწერ) და ამ მიზნის შესაბამისად უნდა ვაყალიბებდე სათქმელს (აზრებს, გრზნობებს), ვარჩევდე სიტყვებს; ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჟანრის მახასიათებლებს; წერის შემდეგ ·         პირველადი  ვარიანტის გასაუმჯობესებლად  საჭიროა მისი წაკითხვა მკითხველის თვალით; ·         შეფასების კრიტერიუმების გამოყენება დამეხმარება  ნამუშევრის გაუმჯობესებაში; ·         საბოლოო ვარიანტის შემუშავების  შემდეგ შემიძლია მისი გაფორმება.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: მიზნის შესაბამისი წერითი ნამუშევრის შექმნა, პირველადი ვარიანტის გაუმჯობესება ენობრივი, შინაარსობრივი, ჟანრული, სტრუქტურული პარამეტრების მიხედვით.

---

მესამე მატრიცა

"ჭკვიანი ბასარა"

საგანი:     ქართული ენა და ლიტერატურა ძირითადი რესურსი:   იროდიონ ევდოშვილის „ჭკვიანი ბასარა“  სახელმძღვანელო  ქართული, ავტორები:  ნინო გორდელაძე,, თინათინ კუხიანიძე   ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა თემა:    ცხოველები შესაძლო დამატებითი თემატიკა:     ერთგულება, თანადგომა კლასი:   III საათების სავარაუდო რაოდენობა:  6 სკოლა:   სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარძეულის საჯარო სკოლა პედაგოგი:  ლია ფიცხელაური
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები,საკითხები:  თემა; მთავარი იდეა, მნიშვნელოვანი დეტალი; სიუჟეტის განვითარების საფეხურები( დასაწყისი,შუა ნაწილი, დასასრული) პერსონაჟი; სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა/ შეკითხვები როგორ ვითარდება ტექსტში გადმოცემული ამბავი? როგორ უკავშირდება ეს ტექსტი ჩემს გამოცდილებას? რა არის ავტორის მთავარი სათქმელი?	კომპლექსური დავალება შინაარსის გადმოცემა თხრობის რუკის შევსების გზით მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს  შეავსონ თხრობის რუკა და მასზე დაყრდნობით ზეპირად გადმოსცენ ტექსტში მოთხრობილი ამბავი. მთავარი პერსონაჟები: სხვა პერსონაჟები: მოქმედების დრო და ადგილი: რა მოხდა დასაწყისში შემდეგ რა მოხდა? რით დასრულდა ამბავი?
ტექსტის გაგება ·         ტექსტის გაგებისთვის უნდა დავაკვირდე: ა)  შინაარსს (მაგ., მოქმედებისდროსაადგილს, პერსონაჟ(ებ)ს; ამბის განვითარებას, მთავარ იდეას/საკითხს, დეტალებს, ჟანრს); ბ) ენას (მაგ., გამოყენებულ სიტყვებს, მხატვრულ ხერხებს); გ) სტრუქტურას (სათაურს, აბზაცებს); ·   წაკითხული/მოსმენილი ტექსტის გასაგებად, აზრის გამოსატანად საჭიროა სხვადასხვა გონებრივი ხერხის გამოყენება. მაგალითად: Ø   უნდა დავამყარო კავშირები ჩემს ცოდნა-გამოცდილებასა და ტექსტს შორის; ტექსტის სხვადასხვა ნაწილს შორის; Ø   მინიშნებებზე დაყრდნობით უნდა გამოვთქვა და გადავამოწმო ვარაუდები, გამოვიტანო და გადავამოწმო დასკვნები; Ø   ტექსტზე მუშაობისას უნდა  დავფიქრდე და გავიაზრო, რომელი გონებრივი ხერხი მჭირდება დასმული  ამოცანის გადასაჭრელად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები: მოსწავლეს შეუძლია:ტექსტის სიუჟეტის  გაგება, ფაქტებისა და მოვლენების თანამიმდევრულად გადმოცემა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: თემა, იდეა; პერსონაჟი; სიუჟეტი; სათაური სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები: როგორ შევძლებ პერსონაჟის უკეთ გაგებას? როგორ ახასიათებს პერსონაჟს მისი სიტყვები, აზრები, ემოციები, ქმედებები და დამოკიდებულებები? როგორ გამოვიყენო ჩემი ცოდნა - გამოცდილება ტექსტის მნიშვნელობის ასახსნელად?	კომპლექსური დავალებები პერსონაჟის სკამი მასწავლებელი სთხოვს  მოსწავლეს შეასრულოს ტექსტიდან პერსონაჟის( ალექსის) როლი .მოსწავლე ჯდება სკამზე და თანაკლასელების მიერ მომზადებულ შეკითხვებს პასუხობს.
ინტერპრეტირება ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე შემიძლია: o  ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, o  ახალი იდეების  შემუშავება; o   ტექსტის წარმოდგენა ახალი   კუთხით, განსხვავებული ფორმით.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია ტექსტში მოცემული ინფორმაციის აღქმა, პირადი ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა და ახალი იდეების გენერირება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სიტყვათა ფორმაცვალება რიცხვის წარმოება. სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ იწარმოება მრავლობითი რიცხვი? როგორ იცვლიან სიტყვები ფორმას და მნიშვნელობას?	კომპლექსური დავალებები მხოლობითი და მრავლობითი რიცხვის გარკვევა მასწავლებელი  მოსწავლეებს ურიგებს  მაგალითებს ჯგუფებში.  მხოლობითი და მრავლობითი რიცხვის  ფორმით (მაგ. ბუჩქები,მწყემსი,მუხლები, ბასარა,ბატკნები,ღელეები,ხმიადი ) და სთხოვს დაახარისხონ სიტყვები მხოლობითი და მრავლობითი რიცხვის მიხედვით და მოათავსონ ცხრილში.
გრამატიკული კანონზომიერებების აღმოჩენა და გამოყენება ·                     დაკვირვების შედეგად შეიძლება იმის აღმოჩენა, თუ რა წესით იცვლება სიტყვების ფორმა და აგებულება; ·        აღმოჩენილი წესის საფუძველზე შესაძლებელია სიტყვების ფორმისა და აგებულების შეცვლა; ·         სიტყვის ფორმის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი მნიშვნელობის ცვლილებაც; ·        სიტყვები ერთიანდება წინადადებად. ·        წინადადებაში სიტყვები ერთმანეთთან დასაკავშირებლად  საჭირო ფორმას იძენს;   ·         სიტყვების დაჯგუფება შესაძლებელია სხვადასხვა ნიშან-თვისების მიხედვით.		შეფასების კრიტერიუმი/კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: მხოლობითი და მრავლობითი რიცხვის ერთმანეთისაგან გარჩევა და მიზნის   შესაბამისად გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სასვენი ნიშნები და მათი ფუნქცია (გრძნობის გამოხატვა, პაუზის აღნიშვნა.) სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ  მოვახდინო მსმენელზე შთაბეჭდილება? რატომ და როგორ უნდა გავიწაფო კითხვაში?	კომპლექსური დავალებები მოსწავლის წაკითხულის აუდიოჩანაწერი  მოსწავლეები წარმოადგენენ მათ მიერ ხმამაღლა წაკითხული ტექსტის 2 აუდიოჩანაწერს; კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, ადარებენ მათ და აღნიშნავენ, რით არის ბოლო ჩანაწერი უკეთესი (კონკრეტულად,რა არის გაუმჯობესებული).
გაწაფული  კითხვა ·         მნიშვნელოვანია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ და შეუფერხებლად; ·         საჭიროა სასვენი ნიშნების, აბზაცების წინასწარ დანახვა და მათი გათვალისწინებით ინტონაციისა და პაუზების მართვა; გაწაფული კითხვა მნიშვნელოვანია ტექსტის გაგების გასაადვილებლად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ, სათანადო ტემპით; სასვენი ნიშნების გათვალისწინებით ინტონაციის სათანადოდ შერჩევა და პაუზების მართვა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები; ფუნქციური სამეტყველო მოქმედება[1]	ქვეცნებები, საკითხები: იშვიათად ხმარებული სიტყვები; თანამიმდევრობის აღმნიშვნელი სიტყვები: დასაწყისში/ჯერ....მერე....ბოლოს.... ამბის დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული; სხვადასხვა მონათხრობი; სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ მოვახდინო შთაბეჭდილება მკითხველზე/ მსმენელზე?	კომპლექსური დავალებები უჩვეულო ამბავი მასწავლებელი ტექსტიდან ურჩევს მოსწავლეებს სიტყვებს, (ბინდი, ფარა, ერთგული, ჯავრით, ჯეჯილი,ბუჩქები, საღამო, ერთგული, მწყემსი ) რომლის გამოყენებით მათ უნდა შექმნან მცირე ზომის უჩვეულო, საინტერესო, სასაცილო ამბავი.(მაგ. უცნაური დღე )
თხრობა ·   მოვლენები უნდა გადმოვცე  თანამიმდევრულად; ·   შემიძლია  გამოვიყენო თანამიმდევრობის აღმნიშვნელი სიტყვები;  შემიძლია გამოვიყენო ისეთი ენა, რომელიც შთაბეჭდილებას მოახდენს მსმენელზე/მკითხველზე დააინტერესებს მას.;		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ამბის შეთხზვა ლექსიკის ცოდნის შემოქმედებითად   გამოყენებით,  ამბის თანამიმდევრულად გადმოცემა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:საკომუნიკაციო სიტუაცია (რა მიზნით ვწერ? ვისთვის ვწერ?  რაზე ვწერ?); იდეები, აზრები, შინაარსი; ორგანიზება; მართლწერა. სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ / რა მიზნით ვწერ? რა დამეხმარება წერის მიზნის მიღწევაში?	კომპლექსური დავალებები წერითი ნამუშევრის შექმნა კონკრეტულ თემატიკაზე მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეებს შესწავლილი ნაწარმოების გამოყენებით  დაწერონ თხზულება („როგორ გადარჩა ბატკანი“ ) მოსწავლეები ინსტრუქციის მოთხოვნათა გათვალისწინებით შექმნიან  წერით ნამუშევარს.
. წერა ·               წარმატებული წერისთვის უნდა გამოვიყენო სხვადასხვა  ხერხი  წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ; წერის დაწყებამდე ·         უნდა გავიაზრო,  რა მიზნით ვწერ და ვისთვის,  რა ჟანრში ვწერ; ·         უნდა შევიმუშავო იდეები და მოვახდინო მათი ორგანიზება; ·         თავი უნდა მოვუყარო აუცილებელ რესურსებს. წერის დროს ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჩემს მიზანს (რისთვის ვწერ) და ამ მიზნის შესაბამისად უნდა ვაყალიბებდე სათქმელს (აზრებს, გრზნობებს), ვარჩევდე სიტყვებს; ·         უნდა ვითვალისწინებდე ჟანრის მახასიათებლებს; წერის შემდეგ ·         პირველადი  ვარიანტის გასაუმჯობესებლად  საჭიროა მისი წაკითხვა მკითხველის თვალით; ·         შეფასების კრიტერიუმების გამოყენება დამეხმარება  ნამუშევრის გაუმჯობესებაში; ·         საბოლოო ვარიანტის შემუშავების  შემდეგ შემიძლია მისი გაფორმება.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია ტექსტის ენობრივ, შინაარსობრივი მხარეზე დაკვირვებით წერითი ნამუშევრის შექმნა და მსმენელისთვის გაცნობა.

მეოთხე მატრიცა

"ლახტიანი კოპალა"

საგანი:     ქართული ენა და ლიტერატურა ძირითადი რესურსი: „ ლახტიანი  კოპალა“ სახელმძღვანელო ქართული, ავტორები: ნინო გორდელაძე, თინათინ კუხიანიძე  ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა თემა:   თქმულებები და მითები შესაძლო დამატებითი თემატიკა:  სხვადასხვა თქმულებები კლასი:  III საათების სავარაუდო რაოდენობა:  6 სკოლა:  სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარძეულის საჯარო სკოლა პედაგოგი:   ლია ფიცხელაური
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები,საკითხები: თემა; მტავარი იდეა, მნიშვნელოვანი დეტალი; საკვანძო ეპიზოდი; პერსონაჟი სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა/ შეკითხვები რატომ / რა მიზნით ვკითხულობ? რამდენად და როგორ ამდიდრებს ტექსტის წაკითხვა ჩემი სიტყვების მარაგს? როგორ გარდავქმნა სიტყვებით მოცემული ინფორმაცია ნახატად? რა დამეხმარება ტექსტის ჟანრის დადგენაში?	კომპლექსური დავალებები . ტექსტის ილუსტრირება  მოსწავლე ქმნის ტექსტის ეპიზოდის, მონაკვეთის ამსახველ ილუსტრაციებს  ელექტრონული რესურსის  - „ვსწავლობთ თამაშით“  - გამოყენებით; აღწერს ილუსტრაციებს და  ხსნის, როგორ შეესაბამება ვიზუალური ტექსტი სიტყვიერს. დავალება.მოსწავლეებმა ამოიცნონ რომელ ჟანრს მიეკუთვნება ნაწარმოები.ჩამოთვალონ თქმულების მახასიათებლები.
ტექსტის გაგება ·        ტექსტის გაგებისთვის უნდა დავაკვირდე: ა)  შინაარსს (მაგ., მოქმედებისდროსაადგილს, პერსონაჟ(ებ)ს; ამბის განვითარებას, მთავარ იდეას/საკითხს, დეტალებს, ჟანრს); ბ) ენას (მაგ., გამოყენებულ სიტყვებს, მხატვრულ ხერხებს); გ) სტრუქტურას (სათაურს, აბზაცებს); ·  წაკითხული/მოსმენილი ტექსტის გასაგებად, აზრის გამოსატანად საჭიროა სხვადასხვა გონებრივი ხერხის გამოყენება. მაგალითად: Ø   უნდა დავამყარო კავშირები ჩემს ცოდნა-გამოცდილებასა და ტექსტს შორის; ტექსტის სხვადასხვა ნაწილს შორის; Ø   მინიშნებებზე დაყრდნობით უნდა გამოვთქვა და გადავამოწმო ვარაუდები, გამოვიტანო და გადავამოწმო დასკვნები; Ø   ტექსტზე მუშაობისას უნდა  დავფიქრდე და გავიაზრო, რომელი გონებრივი ხერხი მჭირდება დასმული  ამოცანის გადასაჭრელად. Ø     Ø    ჟანრი-  თქმულება Ø   შინაარსი Ø   მოგვითხრობს ძალიან დიდი ხნის წინ მომხდარ ამბავზე; Ø   შეიძლება იყოს ნახევრად მოგონილი, ნახევრად ნამდვილი ამბავი (ეფუძნებოდეს სინამდვილეში მომხდარ ამბავს, მაგრამ დამატებული ჰქონდეს გამონაგონიც). Ø   აგებულება, სტრუქტურა Ø   აქვს სათაური; Ø   აქვს დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული; Ø   ტექსტი დაყოფილია აბზაცებად. Ø     Ø     Ø		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები: მოსწავლეს შეუძლია:  ტექსტის გაგების საფუძველზე  სათანადო დასკვნების გამოტანა  ქრონოლოგიური და   მიზეზშედეგობრივი კავშირების შესახებ. მოსწავლეს შეუძლია: ტექსტის ჟანრული მახასიათებლების აღმოჩენა- დადგენა; ჟანრული მახასიათებლების ცოდნის განსხვავებულ კონტექსტებში გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:  თემა, იდეა , პერსონაჟი, სიუჟეტი, სათაური სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები:   რამდენად და როგორ მეხმარება პერსონაჟთან დაკავშირებული კითხვების დასმა მის უკეთ გაგებაში? როგორ გამოვიყენო ჩემი ცოდნა- გამოცდილება ტექსტის მნიშვნელობის ასახსნელად?	კომპლექსური დავალებები პერსონაჟის სკამი  მოსწავლე  გამოდის კლასის წინ, ჯდება სკამზე და „მოირგებს” პერსონაჟის (კოპალას ) როლს.   და პასუხობს თანაკლასელების მიერ წინასწარ მომზადებულ შეკითხვებს, რომლებიც ამ პერსონაჟისთვისაა გამიზნული.
ინტერპრეტირება ·        ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე შემიძლია: o  ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, o  ახალი იდეების  შემუშავება; o   ტექსტის წარმოდგენა ახალი   კუთხით, განსხვავებული ფორმით.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია; ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა და ახალი იდეების გენერირება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სიტყვათა მორფოლოგიური აგებულება და ფორმაცვალება ( ბრუნება) სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ იცვლიან სიტყვები ფორმას და მნიშვნელობას?	კომპლექსური დავალებები მასწავლებელი მოსწავლეებს ჯგუფებში დაურიგებს სიტყვებს. მოსწავლეები გაარკვევენ  და დაწერენ რომელ ბრუნვაშია ეს სიტყვები,   შემდეგ წინადადებებში გამოტოვებულ ადგილას ჩასვამენ  შესაბამისი ბრუნვის ფორმით.
გრამატიკული კანონზომიერებების აღმოჩენა და გამოყენება ·                    დაკვირვების შედეგად შეიძლება იმის აღმოჩენა, თუ რა წესით იცვლება სიტყვების ფორმა და აგებულება; ·        აღმოჩენილი წესის საფუძველზე შესაძლებელია სიტყვების ფორმისა და აგებულების შეცვლა; ·         სიტყვის ფორმის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი მნიშვნელობის ცვლილებაც; ·        სიტყვები ერთიანდება წინადადებად. ·        წინადადებაში სიტყვები ერთმანეთთან დასაკავშირებლად  საჭირო ფორმას იძენს;   ·         სიტყვების დაჯგუფება შესაძლებელია სხვადასხვა ნიშან-თვისების მიხედვით.		შეფასების კრიტერიუმი/კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ბრუნვების დასახელება და წინადადებებში სათანადოდ გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები:  სასვენი ნიშნები და მათი ფუნქცია (გრძნობის გამოხატვა, პაუზის აღნიშვნა). სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ მოვახდინო მსმენელზე შთაბეჭდილება? რატომ და როგორ უნდა გავიწაფო კითხვაში?	კომპლექსური დავალებები მოსწავლის წაკითხულის აუდიოჩანაწერი   მოსწავლეები წარმოადგენენ მათ მიერ ხმამაღლა წაკითხული ტექსტის 2 აუდიოჩანაწერს; კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, ადარებენ მათ და აღნიშნავენ, რით არის ბოლო ჩანაწერი უკეთესი.
გაწაფული  კითხვა ·        მნიშვნელოვანია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ და შეუფერხებლად; ·        საჭიროა სასვენი ნიშნების, აბზაცების წინასწარ დანახვა და მათი გათვალისწინებით ინტონაციისა და პაუზების მართვა; გაწაფული კითხვა მნიშვნელოვანია ტექსტის გაგების გასაადვილებლად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია:  ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ, სათანადო ტემპით; სასვენი ნიშნების გათვალისწინებით ინტონაციის სათანადოდ შერჩევა და პაუზების მართვა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები; ფუნქციური სამეტყველო მოქმედება[1]	ქვეცნებები, საკითხები: იშვიათად ხმარებული სიტყვები; ამბის დასაწყისი, შუა ნაწილი, დასასრული; სხვადასხვა მონათხრობი; სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ გადმოვცე სათქმელი ისე, რომ შთაბეჭდილება მოვახდინო მკითხველზე / მსმენელზე? როგორ გადმოვცე ემპციები თხრობის დროს?	კომპლექსური დავალებები უჩვეულო წინადადებები მასწავლებელი მოსწავლეებს  დაფაზე  დაუწერს ნასწავლი ტექსტიდან შერჩეულ იშვიათად ხმარებულ სიტყვებს (მაგ. ლახტი, კოპალა, სამზეო, გოგდება ). ამ სიტყვების გამოყენებით მოსწავლეები შეადგენენ წინადადებებს და წარმოადგენენ ნამუშევრებს.
თხრობა ·  მოვლენები უნდა გადმოვცე  თანამიმდევრულად; ·  შემიძლია  გამოვიყენო თანამიმდევრობის აღმნიშვნელი სიტყვები;  შემიძლია გამოვიყენო ისეთი ენა, რომელიც შთაბეჭდილებას მოახდენს მსმენელზე/მკითხველზე, დააინტერესებს მას.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ახალი ლექსიკური ერთეულების შესწავლა და მათი გამოყენებით წინადადებების შედგენა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: საკომუნიკაციო სიტუაცია (რა მიზნით ვწერ? ვისთვის ვწერ? რაზე ვწერ? ); იდეები, აზრები, შინაარსი; ჟანრული მახასიათებლები; სიტყვების შერჩევა; მართლწერა სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ/ რა მიზნით ვწერ? რა დამეხმარება წერის მიზნის მიღწევაში?	კომპლექსური დავალებები თხზულების შექმნა მასწავლებელი მოსწავლეებს დაუწერს სიტყვებს ( ლახტი, დევი,გმირი,ვერაგი,ბრძოლა)  მოსწავლეებმა  მასწავლებლის მიერ შერჩეული  სიტყვების გამოყენებით უნდა დაწერონ თხზულება და გააცნონ მსმენელს.
. წერა ·              წარმატებული წერისთვის უნდა გამოვიყენო სხვადასხვა  ხერხი  წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ; წერის დაწყებამდე ·        უნდა გავიაზრო,  რა მიზნით ვწერ და ვისთვის,  რა ჟანრში ვწერ; ·        უნდა შევიმუშავო იდეები და მოვახდინო მათი ორგანიზება; ·        თავი უნდა მოვუყარო აუცილებელ რესურსებს. წერის დროს ·        უნდა ვითვალისწინებდე ჩემს მიზანს (რისთვის ვწერ) და ამ მიზნის შესაბამისად უნდა ვაყალიბებდე სათქმელს (აზრებს, გრზნობებს), ვარჩევდე სიტყვებს; ·        უნდა ვითვალისწინებდე ჟანრის მახასიათებლებს; წერის შემდეგ ·        პირველადი  ვარიანტის გასაუმჯობესებლად  საჭიროა მისი წაკითხვა მკითხველის თვალით; ·        შეფასების კრიტერიუმების გამოყენება დამეხმარება  ნამუშევრის გაუმჯობესებაში; ·        საბოლოო ვარიანტის შემუშავების  შემდეგ შემიძლია მისი გაფორმება.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია ლექსიკური ერთეულების გამოყენებით  შესაბამისი წერითი ნამუშევრის შექმნა.

მეხუთე მატრიცა

"ტყე და მისი დიდი მნიშვნელობა"

საგანი:     ქართული ენა და ლიტერატურა ძირითადი რესურსი:   იაკობ გოგებაშვილის „ ტყე და მისი დიდი მნიშვნელობა“ სახელმძღვანელო- ქართული, ავტორები: ნინო გორდელაძე, თინათინ კუხიანიძე   ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა თემა:  ბუნება შესაძლო დამატებითი თემატიკა: ბუნების მრავალფეროვნება, მნიშვნელობა კლასი: III საათების სავარაუდო რაოდენობა:    სკოლა:  სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის საგარეჯოს მუნიციპალიტეტის სოფელ პატარძეულის საჯარო სკოლა პედაგოგი:   ლია ფიცხელაური
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები,საკითხები: თემა; მთავარი იდეა, მნიშვნელოვანი დეტალი; საკვანძო ეპიზოდი; სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა/ შეკითხვები რაში და როგორ დამეხმარება ამ ტექსტის წაკითხვით მიღებული გამოცდილება ყოველდღიურ ცხოვრებაში?  რა არის ავტორის მთავარი სათქმელი? როგორ განვასხვავო მთავარი და არამთავარი?	კომპლექსური დავალებები . გეგმის შედგენა მასწავლებელი მოსწავლეებს შეადგენინებს გეგმას.   მოწავლეები გეგმებს წარადგენენ; მოეწყობა განხილვა-დისკუსია - არის თუ არა გეგმაში ყველაზე მთავარი ასახული?
ტექსტის გაგება ·        ტექსტის გაგებისთვის უნდა დავაკვირდე: ა)  შინაარსს (მაგ., მოქმედებისდროსაადგილს, პერსონაჟ(ებ)ს; ამბის განვითარებას, მთავარ იდეას/საკითხს, დეტალებს, ჟანრს); ბ) ენას (მაგ., გამოყენებულ სიტყვებს, მხატვრულ ხერხებს); გ) სტრუქტურას (სათაურს, აბზაცებს); ·  წაკითხული/მოსმენილი ტექსტის გასაგებად, აზრის გამოსატანად საჭიროა სხვადასხვა გონებრივი ხერხის გამოყენება. მაგალითად: Ø   უნდა დავამყარო კავშირები ჩემს ცოდნა-გამოცდილებასა და ტექსტს შორის; ტექსტის სხვადასხვა ნაწილს შორის; Ø   მინიშნებებზე დაყრდნობით უნდა გამოვთქვა და გადავამოწმო ვარაუდები, გამოვიტანო და გადავამოწმო დასკვნები; Ø   ტექსტზე მუშაობისას უნდა  დავფიქრდე და გავიაზრო, რომელი გონებრივი ხერხი მჭირდება დასმული  ამოცანის გადასაჭრელად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები: მოსწავლეს შეუძლია: ტექსტიდან მთავარი ინფორმაციის გამოტანა, მასზე დაყრდნობით გეგმის შედგენა,მთავარი და მეორეხარისხოვანი ინფორმაციის ერთმანეთისაგან გარჩევა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები:	კომპლექსური დავალებები
ინტერპრეტირება ·        ტექსტში მოცემული ინფორმაციისა და პირადი  ცოდნა-გამოცდილების დაკავშირების საფუძველზე შემიძლია: o  ტექსტის მნიშვნელობის ახსნა, o  ახალი იდეების  შემუშავება; o   ტექსტის წარმოდგენა ახალი   კუთხით, განსხვავებული ფორმით.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სიტყვათა მორფოლოგიური აგებულება და ფორმაცვალება (კუმშვა) სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ იცვლიან სიტყვები ფორმას და მნიშვნელობას? როგორ შემიძლია გამოვიყენო სიტყვების აგებულებისა და მნიშვნელობის ცოდნა?	კომპლექსური დავალებები მასწავლებელი მოსწავლეებს დაურიგებს კუმშვად და უკუმშველ მაგალითებს.(მგელი, მსხალი,წიგნი,სურათი,ბალი,აივანი,სკამი) მოსწავლეები დააჯგუფებენ და მოათავსებენ ცხრილში.
გრამატიკული კანონზომიერებების აღმოჩენა და გამოყენება ·                    დაკვირვების შედეგად შეიძლება იმის აღმოჩენა, თუ რა წესით იცვლება სიტყვების ფორმა და აგებულება; ·        აღმოჩენილი წესის საფუძველზე შესაძლებელია სიტყვების ფორმისა და აგებულების შეცვლა; ·         სიტყვის ფორმის შეცვლამ შეიძლება გამოიწვიოს მისი მნიშვნელობის ცვლილებაც; ·        სიტყვები ერთიანდება წინადადებად. ·        წინადადებაში სიტყვები ერთმანეთთან დასაკავშირებლად  საჭირო ფორმას იძენს;   ·         სიტყვების დაჯგუფება შესაძლებელია სხვადასხვა ნიშან-თვისების მიხედვით.		შეფასების კრიტერიუმი/კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია:   კუმშვადი  და უკუმშველი არსებითი სახელების ამოცნობა, დაჯგუფება და მიზნის შესაბამისად გამოყენება.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: სასვენი ნიშნები და მათი ფუნქცია (გრძნობის გამოხატვა, პაუზის აღნიშვნა). სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ მოვახდინო მსმენელზე შთაბეჭდილება?  რატომ და როგორ უნდა გავიწაფო კითხვაში?	კომპლექსური დავალება წყვილებში კითხვა მასწავლებელი მოსწავლეებს წყვილებად გადაანაწილებს. მათ დაურიგებს ტექსტის მონაკვეთებს. მოსწავლეები ჯერ ჩუმად წაიკითხავენ თავიანთ მონაკვეთებს, შემდეგ მეწყვილისთვის ხმამაღლა წაიკითხავენ. წყვილები პარალელურად წაიკითხავენ ოდნავ დაბალი ხმით. მსმენელი ყურადღებით მოუსმენს მეწყვილეს,  შეუსწორებს შეცდომებს და მისცემს რჩევებს.
გაწაფული  კითხვა ·        მნიშვნელოვანია ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ და შეუფერხებლად; ·        საჭიროა სასვენი ნიშნების, აბზაცების წინასწარ დანახვა და მათი გათვალისწინებით ინტონაციისა და პაუზების მართვა; გაწაფული კითხვა მნიშვნელოვანია ტექსტის გაგების გასაადვილებლად.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ხმამაღლა წაკითხვა უშეცდომოდ, სათანადო ტემპით; სასვენი ნიშნების გათვალისწინებით ინტონაციის სათანადოდ შერჩევა და პაუზების მართვა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები; ფუნქციური სამეტყველო მოქმედება[1]	ქვეცნებები, საკითხები: კონკრეტულ ნიშან- თვისებათა გამომხატველი ენობრივი საშუალებები (მაგ. ზედსართავები). თვისებების - მდებარეობის, შემადგენლობის აღმნიშვნელი ენობრივი საშუალებები სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ/ რა მახასიათებლების მიხედვით აღვწერო საგანი, მოვლენა? რატომაა მნიშვნელოვანი კონკრეტული დეტალების გამოყენება აღწერის დროს? როგორ მოვახდინო შთაბეჭდილება მსმენელზე/ მკითხველზე აღწერის დროს?	კომპლექსური დავალებები აღწერითი ტექსტის შექმნა გრაფიკული მაორგანიზებლის შევსების გზით  მასწავლებელი სთხოვს მოსწავლეს „ობობას ქსელის“ საშუალებით ქსელის ცენტრალურ რგოლში ჩაწეროს აღსაწერი ობიექტი (მაგ. ტყე ), მასთან ხაზებით დაკავშირებულ მცირე რგოლებში კი მისი მახასიათებლები. მცირე რგოლებიდან გამომავალ ხაზებთან კი დაწერს თითოეულ მახასიათებელთან დაკავშირებულ  მაგალითებს. შემდეგ მოსწავლეები დაწერენ თემას „ტყე“ სქემაზე წარმოდგენილი მაგალითების გამოყენებით.
აღწერა ·        ობიექტზე (საგანზე,  მოვლენაზე) დასაკვირვებლად  უნდა შევარჩიო კრიტერიუმები; ·        შერჩეული კრიტერიუმების საფუძველზე შემიძლია დავაჯგუფო კონკრეტული ინფორმაცია; ·        საჭიროა გამოვიყენო სხვადასხვა ნიშან-თვისების აღმნიშვნელი სიტყვები; ·        შემიძლია გამოვიყენო ისეთი ენა, რომელიც მსმენელს/მკითხველს თვალწინ გაუცოცხლებს აღსაწერ ნივთს/ობიექტს.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: ობიექტის აღწერა ადეკვატური ენობრივი საშუალებების გამოყენებით და წარმოდგენილი ლექსიკური ერთეულების საშუალებით თემის წერა.
სამიზნე ცნება  და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	ქვეცნებები, საკითხები: საკომუნიკაციო სიტუაცია (რა მიზნით ვწერ? ვისთვის ვწერ? რაზე ვწერ?); იდეები, აზრები,შინაარსი; ორგანიზება; მართლწერა; აბზაცი სამიზნე ცნების საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები რატომ/ რა მიზნით ვწერ? რა დამეხმარება წერის მიზნის მიღწევაში? როგორ დავეხმარო მკითხველს ჩემი ნაწერის გაგებაში? რატომ დაუშვეს თანატოლებმა შეცდომა? რა ხერხები უნდა გამოვიყენოთ ნაწერის გასაუმჯობესებლად?	კომპლექსური დავალებები წერა ბარათის მიხედვით. მასწავლებელი  მოსწავლეებს აჩვენებს ბარათზე გამოსახულ ბუნების სურათს და სთხოვს დაწერონ წინადადებები სურათის აღსაწერად.მოსწავლეები წერენ , სანამ მასწავლებელი არ შეაწყვეტინებს წერას. შემდეგ მოსწავლეები საკუთარ ნამუშევარს წარუდგენენ კლასს.
. წერა ·              წარმატებული წერისთვის უნდა გამოვიყენო სხვადასხვა  ხერხი  წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ; წერის დაწყებამდე ·        უნდა გავიაზრო,  რა მიზნით ვწერ და ვისთვის,  რა ჟანრში ვწერ; ·        უნდა შევიმუშავო იდეები და მოვახდინო მათი ორგანიზება; ·        თავი უნდა მოვუყარო აუცილებელ რესურსებს. წერის დროს ·        უნდა ვითვალისწინებდე ჩემს მიზანს (რისთვის ვწერ) და ამ მიზნის შესაბამისად უნდა ვაყალიბებდე სათქმელს (აზრებს, გრზნობებს), ვარჩევდე სიტყვებს; ·        უნდა ვითვალისწინებდე ჟანრის მახასიათებლებს; წერის შემდეგ ·        პირველადი  ვარიანტის გასაუმჯობესებლად  საჭიროა მისი წაკითხვა მკითხველის თვალით; ·        შეფასების კრიტერიუმების გამოყენება დამეხმარება  ნამუშევრის გაუმჯობესებაში; ·        საბოლოო ვარიანტის შემუშავების  შემდეგ შემიძლია მისი გაფორმება.		შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები მოსწავლეს შეუძლია: სურათზე დაკვირვების და წარმოსახვის საფუძველზე შესაბამისი ლექსიკის შერჩევა,  წინადადებების შედგენა და პრეზენტაცია.

მეექვსე მატრიცა